%0 Journal Article %T تحلیل محتوای برنامه‌های توسعۀ جمهوری اسلامی ایران از منظر توجّه به فقر و طرد اجتماعی %J پژوهش های برنامه و توسعه %I مرکز پژوهش های توسعه و آینده‌نگری %Z 2645-7466 %A آذری, زهرا %A محمدزاده, پرویز %A بهبودی, داوود %D 2023 %\ 02/20/2023 %V 3 %N 4 %P 8-49 %! تحلیل محتوای برنامه‌های توسعۀ جمهوری اسلامی ایران از منظر توجّه به فقر و طرد اجتماعی %K برنامۀ توسعه %K فقر درآمدی %K فقر قابلیتی %K طرد اجتماعی و تحلیل محتوا %R 10.22034/pbr.2023.354764.1254 %X یکی از اسنادی که معمولاً، به‌عنوان سند بالادستی و هدایتگر توسعه، مبنای عمل مجریان قرار می‏‌گیرد، برنامه‌‏های پنج‌سالۀ توسعۀ کشور است. هدف تحقیق حاضر، پاسخ به این پرسشِ محوری است که در این برنامه‏‌ها، رفع فقر که از اهداف نظام جمهوری اسلامی است، چگونه در سیاست‏‌گذاری‏‌ها موردِ توجه واقع‌شده است؟ برای پاسخ‏گویی به سؤال پژوهش، از تکنیک تحلیل محتوای کمّی استفاده شده است. نظریۀ مبنایی درنظرگرفته‌شده برای تحلیل محتوای برنامه‏‌های توسعه، رویکرد فقر درآمدی، فقر قابلیتی و طرد اجتماعی است. جامعۀ آماری پژوهش، مفاد شش برنامۀ توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. نتایج بیانگر این است که در این بین، برنامۀ دوم توسعه بیشترین توجه و برنامۀ اوّل توسعه کمترین توجه را به سه رویکرد موردِ مطالعه داشته‏‌اند. برنامه‏‌های اوّل، چهارم و پنجم توجهی به فقر درآمدی نداشته‌اند و برنامه‏‌های دوم، سوم و ششم، با در نظر گرفتن فقر درآمدی، به فقر قابلیتی و طرد اجتماعی توجه نموده‌‏اند. باتوجه‌به حرکت پُرنَوسان برنامه‌‏های توسعۀ جمهوری اسلامی ایران، درجهتِ مبارزه با فقر و محرومیت، و تحقق نیافتن هدف نظام جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد می‌‏شود که سندی تحت عنوان «سند اصلاحات نهادی» جهت اصلاح نهادهایی همچون قواعد رسمی و حکمرانی (نهادهای سطوح دوم و سوم، مطابق نظریۀ چهار سطح تحلیل اجتماعی ویلیامسون) تدوین شده و برنامه‏‌های توسعۀ پیشِ‏رو، درجهتِ پیش‏برد آن سند نگاشته و عملیاتی شوند. اصلاحات نهادی زمینۀ لازم برای رشد فراگیر را فراهم خواهد آورد که نتیجۀ آن، رفع فقر قابلیتی و طرد اجتماعی در کشور و ارتقای وضعیت درآمدی افراد خواهد بود. %U https://www.journaldfrc.ir/article_167580_4de838c5a5bd474d4e82820182ca4bde.pdf