TY - JOUR ID - 160752 TI - مطالعۀ تطبیقی ایران و اقتصادهای نوظهور در خط‌سیرها و شاخص‌های بنیادینِ توسعه: دورۀ زمانی 2020ـ1980 JO - پژوهش های برنامه و توسعه JA - PBR LA - fa SN - 2645-7466 AU - تیموری, سید رحیم AD - دکتری جامعه‌‏شناسی توسعۀ دانشگاه تهران، پژوهشگر مطالعات توسعه در مرکز پژوهش‌‏های توسعه و آینده‌‍‏نگری، سازمان برنامه و بودجۀ کشور. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 3 IS - 2 SP - 107 EP - 150 KW - اقتصادهای نوظهور KW - جهانی شدن KW - جنوب جهانی KW - اصلاحات نهادی KW - شاخص‌های توسعه DO - 10.22034/pbr.2022.338504.1214 N2 - پیداییِ اقتصادهای نوظهور، یکی از مشخصه‌های بنیادینِ امرِ توسعه در روزگار جدید است؛ به‌طوری‏‌که بازخیزی چین، هند و برزیل و غیره، دورنمای ژئوپولتیک جهانی را دگرگون می‌کند. نگاه به گروه‌بندی‌ها و ویژگی‌های اقتصادهای نوظهور نشان می‌دهد، این کشورها در یک تعریف اشتراک دارند و آن اینکه، همگام با رشد اقتصادی و تقلا برای همپایی در تکنولوژی، به‌شدت درگیر تجارت و بازارهای جهانی می‌شوند. پیداست که گذار ایران به جایگاه یک اقتصاد نوظهور، حدود و ثغوری دارد که جُستار کنونی، درصدد بیان تطبیقیِ آن است. پژوهش کنونی بر این مسئلۀ بنیادی قرار گرفته که تکوینِ اقتصادهای نوظهور بر بسترِ رویداد «آخرین موج جهانی شدن» در دهۀ 1980 و بسط سرمایه در «جنوب جهانی» قرار دارد. برای اثبات این مسئله، چهار کشور چین، هند، برزیل، و ترکیه انتخاب و به سیاق روش‌های تطبیقی کیفی، با ایران مقایسه شدند. دورۀ زمانیِ این مطالعه سال‌های 1980 تا 2020 انتخاب شدکه هم‌زمان با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، در بُعد داخلی، و رخداد آخرین موج جهانی شدن در اواخر دهۀ 1970 و دهۀ1980، در بُعد خارجی، است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، به‌دلایلی که اعم آن فقدان اصلاحات نهادی جامع در ایران و شرایط انقباضی ژئوپولیتیک و اقتصادی، به‌خصوص در دو دهۀ اخیر، ذیلِ تنش‌ هسته‌ای است، ایران از خط سیر تاریخیِ جدیدِ اقتصادهای نوظهور جا مانده که نمود بارز آن را در حرکت نوسانی، بطئی، و نزولی شاخص‌های بنیادین توسعه در ایران، در مقایسه با کشورهای مدلِ این مطالعه است. UR - https://www.journaldfrc.ir/article_160752.html L1 - https://www.journaldfrc.ir/article_160752_de20df643b3305f58daff9bb2715634f.pdf ER -