توجه جدی به پژوهش‌های مسئله‌محور؛ راهگشای رفع موانع توسعۀ کشور

 محمدرضا رضایی

مدیرکل دفتر نشر منابع علمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری

امروزه در علوم انسانی و از جمله اقتصاد، خواه با رویکرد تأسیس نظام‌های نوین به‌منظور قالبی برای پیشرفت جوامع انسانی و خواه با رویکرد توجه به برنامه‌های توسعه، در نقش تغییر مسیر جوامع از وضع موجود به وضع مطلوب، مسئله‌محوری در مطالعات رویکردی راهگشا و گریز ناپذیر در رفع موانع توسعه است. شواهد گویای این است که درحال‌حاضر، اکثر پژوهش‌ها در کشور مبنایی، نظری و موضوع‌محور هستند؛ درحالی‌که منطق حکم می‌کند، به‌استثنای آن بخشی از پژوهش‌ها که لازم است برای ارتقای مرزهای دانش، به‌صورت بنیادین انجام ‌شوند، عمدتاً برای حل مسائل کشور و با صبغۀ راهبردی – کاربردی به انجام برسد. فلسفۀ وجودی پژوهش، کمک به حل مسائل است. هنر و تمایز اصلی انسان خردمند و جوامع انسانی خردورز، حل مسائل به‌صورت نظام‌مند و بر اساس فکر و تحقیق است. متأسفانه، در شرایط فعلی کشور، این رویکرد در اغلب مراکز علمی و پژوهشی یا وجود ندارد و یا بسیار ضعیف و نظام حکمرانی کشور نمی‌تواند از نتایج مطالعات برای حل مسائل خود بهره بگیرد. چارۀ کار، روی آوردن جدّی به پژوهش‌های مسئله‌محور و طراحی فرآیند مشخص برای حرکت از شناخت دقیق مسائل و رسیدن به راهبردها و راهکارهای مؤثر در گشودن گره‌های اجرائی کشور است.

 مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور، به‌عنوان یک تکلیف، در راستای حل مسائل و چالش‌های پیشِ روی برنامه‌ریزان و مجریان نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی کشور، به‌ویژه در آستانه تدوین برنامه هفتم توسعه در قالب ساماندهی و انجام پژوهش‌های کاربردی و مسئله محور به‌عنوان چراغ راه روشن پیش روی نظام مدیریتی و اجرایی کشور و با هدف رسیدن به یک الگوی مناسب برای سفارش و یا پذیرش و چاپ مقالات علمی اندیشمندان در فصلنامۀ تخصصی خود، به دنبال این تغییر رویکرد می‌باشد. لذا پس از جمع‌بندی نظرات مدیران و اعضای محترم هیئت‌علمی گروه‌های پژوهشی و به‌منظور تقویت بنیه تحلیلی و کارشناسی پژوهشگران و غنای محصولات علمی مرکز، نسبت به طرح موضوع در هیئت تحریریه و کسب رهنمودهای شایستۀ سردبیر و اعضای محترم گروه دبیران فصلنامه اقدام گردید و بر اساس آن، از طریق تعامل شبکه‌ای گسترده با اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها و سایر مراکز علمی- پژوهشی، ازجمله مرکز پژوهشی مبنا و مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، در قالب نشست‌های تخصصی و جلسات هم‌اندیشی، برای اجرایی کردن این تغییر رویکرد، تلاش شده است.

از این‌رو با دعوت از جامعه فرهیخته پژوهشگران و آزاد اندیشان عرصه علم و همچنین عموم اساتید و همکاران نظام اجرایی و برنامه‌ریزی کشور به‌ویژه خانواده بزرگ سازمان برنامه و بودجه اعم از ستاد، مراکز و سازمان‌های وابسته و استان‌ها تقاضامند است یافته‌های پژوهشی و مقالات علمی خود را از طریق عضویت در سایت فصلنامه به آدرس http://www.journaldfrc.ir ارسال و نقش مؤثری در مسیر پیشرفت و بالندگی کشور ایفا نمایند.