بررسی تراز مالی دولت اقتصاد ایران در رژیم پایدار و ناپایدار: رویکرد تغییر رژیم مارکوف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، ایران.

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، ایران.

چکیده

در دو دهۀ گذشته افزایش مخارج یکی از نگرانی‌های اصلی سیاست‌های مالی بسیاری از کشورها بوده است. در کشورهایی که بدهی در سطوح نسبتاً بالایی قرار دارد و به طور مداوم وام می‌گیرند، بررسی پایداری مالی ضروری به نظر می‌رسد؛ چرا که سطوح بالای بدهی، انتخاب‌های دولت را در صدور بدهی، وضع مالیات و چاپ پول برای اصلاح کسری محدود می‌کند. بنابراین یکی از ملاک‌های ارزیابی سیاست‌های مالی پایداری سیاست مالی است. در این مطالعه، به تخمین ضریب اثرگذاری متغیرهای مؤثر بر متغیر تراز مالی دولت ایران در رژیم‌های مالی پایدار و ناپایدار در بازۀ زمانی سال‌های 1350 تا 1398 در قالب مدل مارکوف- سوئیچینگ پرداخته شده است. بدین منظور تراز مالی به عنوان متغیر وابسته در رژیم‌ها در نظر گرفته شد و ضریب برآوردی وقفۀ اول متغیر نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی به‏عنوان عامل تعیین‌کنندۀ رژیم انتخاب شد. پنج حالت از مدل تحقیق با در نظر گرفتن متغیرهای توضیحی متفاوت تخمین زده شد و بهترین برازش انتخاب گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که هر دو رژیم پایدار و ناپایدار از احتمال ماندگاری بالایی برخوردار هستند و قدرمطلق ضریب وقفۀ اول متغیر نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی در حالت معنادار در رژیم ناپایدار بیشتر از رژیم پایدار است و این به معنای اثر کاهندگی بیشترِ نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی دورۀ قبل بر تراز مالی دولت در رژیم ناپایدار نسبت به اثر افزایشی آن در رژیم پایدار است و طی سال‌های دهۀ 90، رژیم مالی پایدار می‌تواند به‏عنوان رژیم غالب مالی طی این بازه‌ی زمانی شناخته شود که می‌توان گفت شرط NPG (شرط بدون بازی پونزی) در این دوران برقرار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Financial Balance of Iran's Economy in Stable and Unstable Regimes: Markov Regime Change Approach

نویسندگان [English]

  • Davoud Mahmoudinia 1
  • Fateme Fateme Hoomayoni Kholari 2
1 Assistant professor, Department of Economic, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran.
2 M.A in Economics, Department of Economic, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran.
چکیده [English]

Increased spending has been one of the main concerns of the financial policies for various countries in the last two decades. Specifically, in those countries where the debt is at relatively high levels, examining the financial sustainability becomes more crucial; since high levels of debt limit the government's choices in issuing debt, imposing taxes, and printing money to correct the deficit. Therefore, one of the criteria for evaluating financial policies is the sustainability of financial policy. This study attempts to estimate the coefficient of influence of the variables affecting the financial balance of the Iranian government in stable and unstable financial regimes for the period 1971-2019. To this end, the financial balance was considered as a dependent variable in the regimes, and the estimated coefficient of the first interval of the debt-to-GDP ratio variable was chosen as the determining factor. Five states of the research model were estimated by considering different explanatory variables and the best fit was selected.  The results showed that both stable and unstable regimes have a high probability of permanence, and the absolute value of the first lag coefficient of the debt-to-GDP ratio variable is significantly higher in the instable regime than in the stable regime. Thus, the greater reduction effect of the ratio of debt to GDP of the previous period on the financial balance of the government in the unstable regime compared to its increasing effect in the stable regime; also, during the period of time, the stable financial regime can be the dominant financial regime and it can be said that the NPG condition (No Ponzi game condition) is valid in this era.
In this study, the estimation of the financial balance of the government of Iran in sustainable and unsustainable financial regimes in the period of 1971 to 2019 has been done in the form of Markov-switching model. For this purpose, the financial balance was estimated as a dependent variable in the regimes, and the estimated coefficient of the first lag of the debt-to-GDP ratio variable was chosen as the determining factor of the regime. 5 states of the model were estimated by considering different explanatory variables and the best fit (estimate) was selected. The obtained results showed that both sustainable and unsustainable regimes have a high probability of permanence and the absolute value of the coefficient of the first lag of the debt-to-GDP ratio variable in the significant mode is higher in the unsustainable regime than in the sustainable regime,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Financial Sustainability
  • Government Debt
  • Budget Deficit
  • Financial Balance
  • Ponzi Game
  • Markov-Switching Model

مراجع

اسکندری‌پور، علی؛ محمودی‌نیا، داود و یوسفی، آزاده (1398). «تعیین مسیر تعادلی بدهی عمومی دولت و مقایسۀ آن با مسیر واقعی بدهی در اقتصاد ایران در چهارچوب الگوی رشد درون‌زا». فصلنامۀ پژوهش های اقتصادی، دورۀ 19، شمارۀ 73: 119-146.
افشاری، زهرا؛ شیرین بخش ماسوله، شمس اله و بهشتی، مریم (1391). «بررسی پایداری مالی در ایران». فصلنامۀ پژوهشنامۀ اقتصادی (رویکرد اسلامی- ایرانی)، دوره 12، شماره 45: 27-54.
امامی، کریم و امام وردی، قدرت الله (تابستان 1388). «بررسی امکان پیش‌بینی شاخص قیمت سهام در بازار سرمایۀ ایران و مقایسۀ توان پیش‌بینی مدل‌های خطی و غیرخطی». فصلنامۀ علوم اقتصادی، سال دوم، شمارۀ 7: 46-75.
اندرس، والتر. (1389). اقتصادسنجی سری‌های زمانی با رویکرد کاربردی. ترجمۀ مهدی صادقی و سعید شوال‌پور. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق. 
برکچیان، سید مهدی، بیات، سعید و کرمی، هومن (شهریور 1393). «کنترل اثرات ناپایداری و شکست ساختاری تورم با مدل‌های غیرخطی و زمان متغیّر». پژوهشکدۀ پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مقالۀ کاری MBRI -WP-93010،  https://www.mbri.ac.ir/.
حاج امینی، مهدی، احمدی شادمهری، محمدطاهر، فلاحی، محمدعلی و ناجی میدانی، علی‌اکبر (زمستان 1395). «بررسی تأثیرکسری بودجه و مالیات تورمی بر اجزای طرف تقاضا در اقتصاد ایران». فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعۀ پایدار)، سال شانزدهم، شمارۀ 4: 57-84.
حافظی، بهار و امیریوسفی، خالد (زمستان 1386). «بررسی تأثیر کسری بودجه بر پس‌انداز در اقتصاد ایران (آزمون برابری ریکاردویی)» . فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، جلد پانزدهم، شمارۀ 44: 51-82.
جمال‌شرق، سعید (1387). «اثرات نامتقارن شوک‌های پولی بر تولید در ایران». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
خطیب سمنانی، محمدعلی، هادی نژاد، منیژه و خشوعی، رکسانا (بهار و تابستان 1393). «مقایسۀ قدرت مدل‌های شبکۀ عصبی مصنوعی و شبکۀ عصبی پویا در پیش‌بینی نرخ ارز: کاربردی از تبدیل موجک». فصلنامۀ آینده پژوهی مدیریت، سال بیست و پنجم، شمارۀ 100: 36-49.
خیابانی، ناصر، کریمى پتانلار، سعید و موتمنى، مانی (1391). «بررسى پایدارى مالى دولت ایران با روش هم‌جمعى چندجانبه». فصلنامۀ برنامه ریزی و بودجه، دورۀ 17، شمارۀ 1: 73-89.
زارعی، ژاله و جلالی نائینی، احمدرضا (1392). «آزمون پایداری مالی در ایران». پژوهش‌های پولی- بانکی، دورۀ 6، شمارۀ 17: 63-82.
سلمانی، یونس؛ یاوری، کاظم؛ اصغرپور، حسین و سحابی، بهرام (تابستان 1397). «اثرات اقتصاد کلان انواع بدهی‌های دولت در ایران» . فصلنامۀ تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شمارۀ 32: 130-171.
فتاحی، شهرام، حیدری دیزگرانی، علی و عسکری، الناز (تابستان 1393). «بررسی پایداری بدهی دولت در اقتصاد ایران». فصلنامۀ سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال دوم، شمارۀ 6: 67-86.
فلاحتی، علی، فتاحی، شهرام، حیدری دیزگرانی، علی و شکری، نعیم (1396). «بررسی پایداری مالی و شوک‌های مالی گذرا در اقتصاد ایران». فصلنامـۀ اقتصاد مالی، دورۀ 11، شمارۀ 41: 123-154.
محمودی‌نیا، داود، دلالی اصفهانی، رحیم، انجوردا، جکوب و بخشی دستجردی، رسول (1395). «نظریۀ بازی‌ها و نقش آن در تعیین سیاست‌های بهینه در تقابل استراتژیک بین سیاست‌گذار پولی و مالی (کاربردی از نظریۀ بازی‌های دیفرانسیلی و استاکلبرگ)». فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، دورۀ 5، شمارۀ 18: 1-34.
ممی‌پور، سیاب و جعفری، صغری (تابستان 1396). «عوامل مؤثر بر فشار بازار ارز در ایران: در چارچوب الگوی مارکوف‌ـ‌سوئیچینگ با احتمال انتقال متغیّر». فصلنامۀ تحقیقات اقتصادی، دورۀ 5، شمارۀ 2: 429-457.
ممی‌پور، سیاب و عبدی، حدیث (زمستان 1397). «اثر شوک‌های قیمت نفت بر پویایی‌های انتقال چرخه‌های تجاری در اقتصاد ایران: مدل مارکو‌ف‌ـ‌‌سوئیچینگ با احتمال انتقال متغیّر». فصلنامۀ تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شمارۀ 34: 32-70.
ممی‌پور، سیاب و گودرزی، فرزانه (1399). «بررسی پایداری مالی دولت در ایران بااستفاده‌از آزمون ریشۀ واحد مارکوف‌ـ‌سوئیچینگ». مجلۀ تحقیقات اقتصادی، دورۀ 55، شمارۀ 2، شمارۀ پیایی 131: 437-462.
میربهاری، سید مهرزاد (تابستان 1394). «شناسایی ساختار بدهی دولت به بانک مرکزی در ایران و مقایسۀ آن با استانداردهای بین‌المللی». فصلنامۀ روند، سال بیست‌ودوم،  شمارۀ 70: 130-101.
نیلی، مسعود و همکاران (1394). اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
وگل ونگ، بن. (1399). اقتصاد سنجی نظریه و کاربرد آن با EVIEWS. ترجمۀ زهرا شیدایی و محمدنبی شهیکی تاش. تهران: انتشارات نور علم.
 
Aldama, P., & Creel, J. (2016). Why Fiscal Regimes Matter for Fiscal Sustainability Analysis: An Application to France. Documents de Travail de l'OFCE from Observatoire Francais des Conjonctures Economiques (OFCE), No. 2016-15, 1 – 29.
Alsamara, M.; Mrabet, Z.; Jarallah, S. & Barkat, K. (2019). The switching impact of financial stability and economic growth in Qatar: Evidence from an oil-rich country. The Quarterly Review of Economics and Finance, Vol. 73, 205-216.
Aslanli, K. (2015). Fiscal sustainability and the State Oil Fund in Azerbaijan. Journal of Eurasian Studies, Vol. 6, No. 2, 114-121.
Batuo, M., Mlambo, K., & Asongu, S. (2018). Linkages between financial development, financialinstability, financial liberalisation and economic growth in Africa. Research in InternationalBusiness and Finance, 45, 168-179.
Bell, M.; Blick, G.; Parkyn, O.; Rodway, P.; & Vowles, P. (2010). Challenges and choices: Modelling New Zealand's long-term fiscal position. Wellington: New Zealand Treasury, the second in the series of Statements on the Long-term Fiscal Position published by the Treasury.
Berentsen, A., Menzio, G., Wright, R. (2011). Inflation and unemployment in the long run. Am. Econ. Rev. 101, 371–398.
Blanchard, O., (1983). Debt and the Current Account Deficit in Brazil. Financial Policies and the World Capital Market: The Problem of Latin American Countries, pp. 187-198, (National Bureau of Economic Research).
Bohn, H. (1995). The Sustainability of Budget Deficits in a Stochastic Economy. Journal of Money, Credit and Banking, February 1995, Vol. 27, No. 1, 257 – 271.
_______. (2005). THE SUSTAINABILITY OF FISCAL POLICY IN THE UNITED STATES. CATEGORY 1: PUBLIC FINANCE, CESIFO WORKING PAPER, No. 1446, 1 – 28.
Burnside, C. (2004). Assessing New Approaches to Fiscal Sustainability Analysis. was written for the World Bank Latin America and Caribbean Department’s report on Debt Sustainability Analysis, Working Paper, No. 1, 1 – 55.
_______. (2005). Fiscal Sustainability in Theory and Practice: A Handbook. Washington, DC: World Bank. © World Bank.
https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/7495 License: CC BY 3.0 IGO.”
Chalk, N. & Hemming, R. (2000). Assessing Fiscal Sustainability Theory and Practice. International Monetary Fund, Fiscal affairs department, Retrieved Jan 2017.
Chibi, A.; Chekouri, S.M. & Benbouziane, M. (2015). ASSESSING FISCAL SUSTAINABILITY IN ALGERIA: A NONLINEAR APPROACH. Working Papers from Economic Research Forum, No. 962, 1 – 28.
Davig, T. (2005). Periodically expanding discounted debt: a threat to Fiscal sustainability. J. Appl. Econom. 20 (7), 829–840.
European Central Bank. (2017). Financial stability review November 2017. Johansen, S. (1988). Statistical analysis of Co-integrating vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254.
Forslid, R. (1998). External Debt and Ponzi-Games in a Small Open Economy with Endogenous Growth. Journal of Macroeconomics, Spring 1998, VoL. 20, No. 2, 341-349.
Gomis-Porqueras, P; Huangfu, S. & Sun, H. (2020). The Role of Search Frictions in the Long-Run Relationships Between Inflation, Unemployment and Capital. European Economic Review, Vol. 123, 1-36.
Hamilton, J.D. (1989). A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica: Journal of the Econometric Society, Vol. 57, No. 2, 357-384.
_______. (1996). This is what happened to the oil price-macroeconomy relationship. Journal of Monetary Economics, Vol. 38, No. 2, 215-220.
____ and Flavin, M.A. (1986). On the Limitations of Government Borrowing: A Framework for Empirical Testing. American Economic Review, Vol. 76, No. 4, 19 – 808.
_______. (2010). Regime switching models. In: Macro econometrics and Time Series Analysis. Springer, pp. 202–209. Retrieved from. http://link.springer.com/chapter/10.1057/9780230280830_23.
Haug, Alfred A. & King, Ian. (2014). In the long run, US unemployment follows inflation like a faithful dog. Journal of Macroeconomics, Elsevier, Vol. 41(C), 42-52.
IMF. (2011). Modernizing the Public Debt Sustainability Analysis.
_______. (2012). Macroeconomic Policy Frameworks for Resource-Rich Developing Countries. IMF Policy Paper.
_______. (2014). Algeria Selected Issues. IMF Country Report No. 14/34.
Irungu, W.N; Chevallier, J. & Ndiritu, S.W. (2020). Regime changes and fiscal sustainability in Kenya. Economic Modelling, Vol. 86, 1-9.
Khalid, N., & Marwan, F.-N. (2012). Regime Switching Policy Rules and Economic Growth. The National University of Malaysia. Retrieved 23rd June 2016 from. http://www. bis.org/publ/bppdf/bispap67s.pdf.
Kia, A. (2008). Fiscal sustainability in emerging countries: evidence from Iran and Turkey. J. Policy Model. 30, 957–972. Kuncoro, H., 2011a.
King, R. G., & Levine, R. (1993a). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–738.
 _______. (1993b). Finance, entrepreneurship, and growth: Theory and evidence. Journal of Monetary Economics, 32(3), 513–542.
Ley, E. (2009). Fiscal (and External) Sustainability. MPRA Paper from University Library of Munich, Economic Policy and Debt Department, Germany, The World Bank, 1 – 15.
Lledo, V. & Ribiero-Poplawski, M. (2013). Fiscal policy implementation in sub-saharan Africa. World Dev, Vol. 46, 79–91.
Mishkin, F. S. (1992). Anatomy of a financial crisis. Journal of Evolutionary Economics, 2(2), 115–130.
Monthly Bulletin. (2009). EXPERIENCE WITH GOVERNMENT DEBT REDUCTION IN EURO AREA COUNTRIES. ECONOMIC AND MONETARY DEVELOPMENTS, Fiscal developments, ECB, September 2009, 86 – 89.
_______. (2012). ANALYSING GOVERNMENT DEBT SUSTAINABILITY IN THE EURO AREA. ECB, April 2012, 55 – 69.
Polito, V. & Wickens, M. (2005). Measuring fiscal Sustainability. Centre for Dynamic Macroeconomics Analysis Conference Papers, 3 – 12.
Rochet, J. C. (2006). Optimal Sovereign Debt: An Analytical Approach. Research Department Publication 478, (Washington: Inter-American Development Bank).
Roubini, N. (2001). Debt Sustainability: How to Assess Whether a Country is Insolvent. Stern School of Business, New York University, December 20, 2001.
Rubio, M. & Comunale, M. (2018). Macroeconomic and financial stability in a monetary union: The case of Lithuania. Economic Systems, Vol. 42, No. 1, 75-90.
Wigger, B.U. (2009). A note on public debt, tax-exempt bonds, and Ponzi games. Journal of Macroeconomics, Vol. 31, No. 3, 492-499.
Woodford, M. & Xie, Y. (2022). Fiscal and monetary stabilization policy at the zero lower bound: Consequences of limited foresight. Journal of Monetary Economics, Vol. 125, 18-35.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار