واکاوی مسائل توسعۀ دانش‌بنیان در ایران با تأکید بر نوآوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دکتری شهرسازی، عضو هیئت‌علمی مرکز پژوهش‏‌های توسعه و آینده‏‌نگری، سازمان برنامه و بودجۀ کشور، تهران، ایران.

2 دکتری اقتصاد شهری و منطقه‌‏ای، پژوهشگر مرکز پژوهش‏‌های توسعه و آینده‌‏نگری، سازمان برنامه و بودجۀ کشور، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، پژوهشگر مرکز پژوهش‏‌های توسعه و آینده‌‏نگری، سازمان برنامه و بودجۀ کشور، تهران، ایران.

4 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، پژوهشگر مرکز پژوهش‌‏های توسعه و آینده‌‏نگری، سازمان برنامه و بودجۀ کشور، تهران، ایران.

چکیده

این مطالعه با هدف واکاوی مسائل توسعۀ دانش‌بنیان، با تأکید بر نوآوری در ایران، انجام‌ شده است. به‌منظور شناسایی روابط علی و معلولی مسائل و ریشه‌ها، از طریق نظر اجماعی گروه کانونی، از فنون استخوان ماهی، پنج چرا، تحلیل مضمون و ماتریس تحلیل اثرات متقابل مسائل و ریشه‏ها در ایران استفاده‌شده است و پس از شناسایی میزان اهمیت مسائل و ریشه‌ها، اولویت‌بندی آنها انجام گردید.
نتایج مؤید آن است که مسئولیت‌پذیری پایین دستگاه‌های اجرایی متولی در توسعۀ فناوری و نوآوری، سنتی بودن زنجیرۀ کارآفرینی و ضعف بسترهای کسب‌وکار در حوزۀ دانش‌بنیان، بیشترین اثرگذاری را روی مسائل دانش‌بنیانی دارد. علاوه‌براین، نبودِ شایسته‌سالاری، ناکارآمدی مدیریتی، انتفاع برخی مسئولان در حفظ وضع موجود، و ضعف در آموزش‌های پایه، بیشترین اثرگذاری را بر ریشه‏های مسائل دانش‌بنیانی داشته است و به‌عنوان علت‌العلل ریشه‏های مسائل توسعۀ دانش بنیان در ایران با تأکید بر نوآوری شناسایی شدند. نتایج مؤید آن است که مسئولیت‌پذیری پایین دستگاه‌های اجرایی متولی در توسعه فناوری و نوآوری در کشور، سنتی بودن زنجیره کارآفرینی و ضعف بسترهای کسب‌وکار در حوزه دانش‌بنیانی به عنوان بیشترین عامل اثرگذار بر روی مسائل دانش‌بنیانی است. علاوه بر این، عدم شایسته‌سالاری، ناکارآمدی مدیریتی، انتفاع برخی مسئولان در حفظ وضع موجود، و ضعف در آموزش‌های پایه بیشترین اثرگذاری را بر ریشه‌های مسائل دانش‌بنیانی داشته است و به عنوان علت العلل ریشه‌های مسائل توسعه دانش بنیان در ایران با تأکید بر نوآوری شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Problems of Knowledge-based Development in Iran with the Emphasis on Innovation

نویسندگان [English]

  • Hamid Mohammadi 1
  • Yadollah Divsalar 2
  • Golnesa Salavati 3
  • Mohadeseh Bashir Mashhadi 4
1 Assistant Professor, PhD in urban planning, Faculty member of Center for Development Research and Foresight, Plan and Budget Organization ,Tehran, Iran .
2 PhD in Urban and regional economy, Researcher of Center for Development Research and Foresight, Plan and Budget Organization, Tehran, Iran.
3 Master of Urban Planning, Researcher of Center for Development Research and Foresight, Plan and Budget Organization, Tehran, Iran.
4 Master of regional planning, Researcher of Center for Development Research and Foresight, Plan and Budget Organization, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This study was conducted with the aim of investigating the problems of the knowledge-based economy in Iran, with an emphasis on innovation. In order to identify causal relationships of problems and roots, focus group consensus building, fish bone technique, five whys, thematic analysis, and cross-impact analysis matrix of problems and roots, have been used. Also, the identified problems and their roots are prioritized. The results confirm that the low accountability of executive bodies in charge of technology and innovation development, the traditional entrepreneurial chain, and the weakness of business platforms in the field of the knowledge-based economy are of great importance in knowledge-based problems. Moreover, lack of meritocracy, managerial inefficiency, taking advantage of some officials in maintaining the status quo, and weakness in basic education have had the most important effects on knowledge-based problems and have been recognized as the essential causes of problems in the knowledge-based economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-based Economy
  • Innovation
  • Structural and Functional Dimension

مراجع

ایمان، محمد تقی و گروسی، سعیده. (1381). «حل مسئله در گروه (ارزیابی عملکرد مراکز تنظیم خانواده بر مبنای نقطه‌نظرات مراجعه‌کنندگان زن)»،. جمعیت. شمارۀ 41: 40-65.
بهزادپور، الناز؛ فرزاد بهتاش، محمدرضا و سعیده زرآبادی، زهرا سادات. (1400). «تبیین مدل مفهومی توسعه شهری دانش‌بنیان مبتنی بر رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری (مورد پژوهی: کلان‌شهر تهران)، شهر پایدار، شمارۀ 2: 73-90.
حنفی نیری، کریم، پورجبلی، ربابه و بابایی، محبوبه. (1401). «مسئله‌شناسی توسعۀ دانش‌بنیان». فصلنامۀ پژوهش‌های برنامه و توسعه. سال سوم. شمارۀ 9: 181-205.
درخشه، جلال، افتخاری، اصغر و ردادی، محسن .(1394). «تحلیل مضمونی اعتماد در اندیشۀ آیت‌الله خامنه‌ای». جستارهای سیاسی معاصر. سال ششم، شمارۀ 3: 51-72.
ربانی، طاها (1391). «روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای مؤثر بر آیندۀ موضوعات شهری». مجموعه‌مقالات نخستین همایش ملی آینده‌پژوهی. تهران.
سجودی، سکینه،دیوسالار، یدالله و صارمی، مریم. (1399). شناسایی موانع توسعۀ اقتصاد دانش‌بنیان استان آذربایجان شرقی و ارائۀ برنامه‌های حمایتی از ایجاد و توسعۀ شرکت‌های دانش‌بنیان. استانداری استان آذربایجان شرقی.
گودرزی، محمدعلی، مجدالدین عبدالرضا و مزاری ابراهیم. (1397). مهارت‏های مسئله‌یابی و تصمیم گیری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
 
Alizadeh, P., & Salami, R. (2015). Assessment of knowledge economy: A comparative study between Iran and Turkey and lessons for policy-making. Journal of Science & Technology Policy Management.
Amer, M., Daim, T. U., & Jetter, A. (2013). "A review of scenario planning". Futures, 46, 23-40.
Atkinson, R. D. & Court, R. (1998). "The New Economy Index". The Progressive Policy Institute (PPI), 1-50.
Autio, E. (1997). "New, technology-based firms in innovation networks symplectic and generative impacts". Research policy, 26(3), 263-281.
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage.
Cooperation", A. P. E. (2000). Towards knowledge-based economies in APEC. Report by APEC Economic Committee, November.
Drucker, P. (1994). "Post-capitalistic Society", Harper Business. New York.
Edquist, C. (Ed). (1997). Systems of innovation: technologies, institutions, and organizations. Psychology Press.
Elgar, E. (2004). "Handbook of research on international entrepreneurship. Cheltenham": Edward Elgar Publishing Limited.
Galli, R. & Teubal, M. (1997). "Paradigmatic shifts in national innovation systems". Systems of innovation: Technologies, institutions and organizations, 342-370.
Godin, B. (2006)." The knowledge-based economy: conceptual framework or buzzword?" The Journal of technology transfer. 31(1), 17
Gordon, T. J. (1994). "The delphi method". Futures research methodology. 2(3), 1-30.
Grewal, B., Xue, L., Sheehan, P., & Sun, F. (2002). "China’s future in the knowledge economy". Center for Strategic Economic Studies, Victoria University, and Tsinghua University Press. Melbourne. Australia.
Markard, J., & Truffer, B. (2008). "Technological innovation systems and the multi-level perspective: Towards an integrated framework". Research policy. 37(4). 596-615.
McKelvey, M. (1997). "Using evolutionary theory to define systems of innovation". Systems of innovation: Technologies, institutions and organizations. 200-222.
Mejri, K., MacVaugh, J. A., & Tsagdis, D. (2018). Knowledge configurations of small and medium-sized knowledge-intensive firms in a developing economy: A knowledge-based view of business-to-business internationalization. Industrial marketing management, 71, 160-170.
OECD (1996), The Knowledge-based Economy. Paris.
Ranga, M., & Etzkowitz, H. (2015). "Triple Helix systems: an analytical framework for innovation policy and practice in the Knowledge Society". In Entrepreneurship and knowledge exchange (pp. 117-158). Routledge.
Reich, R. (1991). The work of nations: Preparing ourselves for 21st century capitalism. New York: Knopf Publishing.
Sheehan, P. (1999). The Global Knowledge Economy: Challenges for China's Development. Victoria University.
Stankiewicz, R& Carlsson, B. (1991). "On the nature, function and composition of technological systems". Journal of evolutionary economics. 1(2). 93-118.
Wieczorek, A. J., & Hekkert, M. P. (2012). "Systemic instruments for systemic innovation problems: A framework for policy makers and innovation scholars". Science and public policy. 39(1), 8-74
World Bank (1998). Knowledge for Development. World Development Report 1998/99. World Bank: Washington, DC.
www.globalinnovationindex.org/home

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار