بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر تجارت و مقایسه این اثر در کشورهای صادرکننده و غیر صادرکننده نفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

حرکت کشورها به سمت توسعه تجارت سبب کاهش مالیات های مستقیم تجاری و جایگزینی آنها با مالیات های داخلی نظیر مالیات بر ارزش افزوده شده است. استفاده از مالیات بر ارزش افزوده با هدف کمرنگ نمودن محدودیت های تجاری موضوع اثر گذاری آن بر تجارت را دارای اهمیت نموده است. نظریات متفاوتی در رابطه با اثرگذاری مالیات ارزش افزوده بر تجارت وجود دارد که اغلب نتایج یکسانی را در بر نمی گیرند. مطالعات تجربی اندکی نیز در این رابطه انجام شده است که از نظر شمول محدود اند. از اینرو در این مقاله تأثیر مالیات ارزش‌افزوده بر تجارت در 52 کشور شامل 10 کشور صادرکننده نفت و 42 کشور غیرصادرکننده نفت طی دوره 2015-2000 مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور دو الگوی صادرات و حجم تجارت برای داده‌های کشورهای منتخب برآورد گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مالیات بر ارزش‌افزوده دارای اثر منفی و معنادار بر تجارت و صادرات در هر دو گروه کشورهای مورد مطالعه است. اما اثر منفی آن در کشورهای صادرکننده نفت بیشتر از کشورهای غیرصادرکننده بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Value Added Tax on Trade and Comparison of This Effect in Oil Exporting and Non-oil Exporting Countries

نویسندگان [English]

  • Zahra Azizi 1
  • Mansooreh Mansoori 2
1 Assistant Professor of Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
2 MA in Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Moving countries toward trade development has led to a reduction in direct trade taxes and replaced them with domestic taxes such as value added tax (VAT). The use of value added tax with a view to curbing trade restrictions has had an important bearing on its impact on trade. There are different views on the impact of VAT on trade which often do not include the same results. There are few empirical studies in this regard that are limited in scope, too. Hence, in this paper, the impact of value added tax on trade in 52 countries, including the 10 oil exporting countries and 42 non-oil exporting countries during the period 2000-2015, has been studied. For this purpose, two models of exports and trade are estimated for the data of selected countries. The results indicate that value added tax has a negative and significant effect on trade and exports in both countries. But its negative impact on oil exporting countries is higher than non-exporting countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Value added tax
  • Trade
  • Export
  • Panel data
  • Oil exporting countries

مراجع

اکبری، محمدرضا و کریمی هسنیجه، حسین (1379). تأثیر رشد صادرات بر رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه. مجله برنامه‌وبودجه، 5(52 و 53)، 84-63.
چهرقانی، احمد و منصور زراء نژاد، (۱۳۹۸). بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر رشد اقتصادی ایران با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل‌محاسبه (CGE). فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 9 (36).
حیدری، معصومه و ارسلان­بد، محمدرضا (1394). رابطه مالیات بر ارزش­افزوده و حجم تجارت ایران. سومین کنفرانس بین­المللی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز، سازمان مدیریت صنعتی نمایندگی آذربایجان شرقی.
خردیار، سینا؛ محمدی آبندانکشی، سمیه؛ خدادوست لختکی، طاهره و کلانتری، حسین (1393). بررسی اجمالی مالیات بر ارزش­افزوده و نقش آن در اقتصاد کشور. دومین همایش ملی رویکردی بر حسابداری، مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فومن و شفت.
شیرین بخش ماسوله، شمس الله و صلوی تبار، شیرین. (1395). پژوهش‌های اقتصادسنجی. تهران: انتشارات نور علم.
صامتی، مجید؛ طیبی، سید کمیل و حاجی­کرمی، مرضیه (1389). بررسی تأثیر مالیات بر ارزش­افزوده بر صادرات و مقایسه آن با مالیات­ بر شرکت­ها در ایران و دیگر کشورهای آسیایی. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، 7(1)، 157-135.
ضیائی بیگدلی، محمدتقی؛ سلحشورنیا، هوشنگ و بیرامی، لاله (1394). طرح تحول نظام مالیات بر ارزش­افزوده و نقش آن در بهبود عملکرد نظام مالیاتی کشور. مجله اقتصادی، 15(3 و 4)، 134-111.
غلامی، الهام (1393). بررسی نظام مالیات بر ارزش­افزوده در ایران و کشورهای منتخب. فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، سال دوم، 2(5)، 22-5.
فارابی، هیرو (1390). مالیات بر ارزش­افزوده و اثرات آن: تجربه کشورها و شیوه اجرا در ایران. مجله اقتصادی، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی، 11(3 و 4)، 90-63.
فرح­بخش، ندا (1392). رابطه نرخ ارز با بخش تجارت خارجی ایران. اولین همایش الکترونیکی ملی چشم­انداز ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی. خوراسگان. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
موسوی‌جهرمی، یگانه و توتونچی‌ملکی، سعید. (1395). ارزیابی معافیت کالا و خدمات در قانون مالیات بر ارزش افزوده. پژوهشنامه مالیات، 24(29).
Alizadeh, M., & Motallabi, M. (2016). Studying the effect of value added tax on the size of current government and construction government. Procedia Economics and Finance, 36, 336-344.
Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. England: John Wiley & Sons.
Chandra, P., & Long, C. (2013). VAT rebates and export performance in China: Firm-level evidence. Journal of Public Economics, 102, 13-22.
Desai, M. A. & J. R. Hines, (2002). Value Added Tax and International Trade: The Evidence. Financial Support from the Internationl Tax Policy Forum is Gratefully Acknowleged.
Ernst & Young. (2012). The Worldwide VAT, GST and sales tax Guide, Ernst & Young’s Tax Services.
Feldstein, M. S., & Krugman, P. R. (1990). International trade effects of value-added taxation. In Taxation in the global economy (pp. 263-282). University of Chicago Press. Available at: http://www.nber.org/chapters/c7211.
Gatawa, N. M., Aliero, H. M., & Aishatu, A. M. (2016). Evaluating the impact of value added tax on the economic growth of Nigeria. Journal of Accounting and Taxation, 8(6), 59-65.  
Hajdúchová, I., Sedliačiková, M., & Viszlai, I. (2015). Value-added Tax Impact on the State Budget Expenditures and Incomes. Procedia Economics and Finance, 34, 676-681.
Keen, M. M., & Syed, M. M. H. (2006). Domestic taxes and international trade: some evidence (No. 6-47). International Monetary Fund.
Keen, M., & Lockwood, B. (2010). The value added tax: Its causes and consequences. Journal of Development Economics, 92(2), 138-151.
Kolahi, S. H. G., & Noor, Z. B. M. (2016). The effect of value add tax on economic growth and its sources in developing countries. International Journal of Economics and Finance, 8(1), 217-228.
Levin, A., Lin, C. F., & Chu, C. S. J. (2002). Unit root tests in panel data: asymptotic and finite-sample properties. Journal of econometrics, 108(1), 1-24.
Nicholson, M. W. (2010). Value-Added Taxes and US Trade Competitiveness. FREIT Working.
Oliveira, J. E. (2001). Economic Effects of Origin and Destination Principle for Value-Added Taxes. George Washington University.
Pedroni, P. (2004). Panel cointegration: asymptotic and finite sample properties of pooled time series test with an application to the PPP hypothesis. Econometric theory, 20(3), 597-625.
Sharma, R. R. (2020). Does the VAT tax exports? Economic Inquiry, 58(1), 225-240.
Shuanglin, L. (2008). China's value-added tax reform, capital accumulation, and welfare implications. China economic review, 19(2), 197-214.
Ufier, A. (2014). Quasi‐Experimental Analysis on the Effects of Adoption of a Value Added Tax. Economic Inquiry, 52(4), 1364-1379.
Whalley, J. (2002). Taxes and trade. World Bank, Washington, DC [www. worldbank. org/].
World Bank Group. (2014). World development indicators 2014. World Bank Publications.
پژوهش های برنامه و توسعه
دوره 2، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 79-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار