بررسی اثر عوامل اقتصادی و غیراقتصادی بر عملکرد محیط‌زیست: مدل پنل‌دیتای فضایی برای کشورهای حوزۀ خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، عضو هیئتعلمی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار، دانشکده اقتصاد، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

4 دانشیار، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، عضو هیئت‌علمی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

5 دانشیار، عضو هیئت‌علمی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه عملکرد محیط‌زیست، مورد توجه گسترده‌ای قرار گرفته است. مسائلی همچون آلودگی هوا، گرمایش زمین، نابودی زیستگاه‌های طبیعی، تهدید تنوع زیستی، بحران کم‌آبی و بیابان‌زایی از جمله عواملی مسائلی هستند که آینده بشر را تهدید می‌کنند.حجم فعالیت‌های نفت و گاز کشورهای حاشیه خلیج فارس، از جمله بسترهایی هستند که توجه به عملکرد محیط‌زیست این حوزه را نیز برجسته می‌سازند. از همین روی، مقاله حاضر به دنبال بررسی اثر عوامل اقتصادی و غیراقتصادی موثر در عملکرد زیست‌محیطی کشورهای حوزه خلیج فارس است که عوامل اقتصادی نرخ رشد اقتصادی، درجه بازبودگی اقتصادی، شدت انرژی و عوامل غیراقتصادی شهرنشینی، دمکراسی، جمعیت، توسعه سرمایه انسانی و توسعه‌مالی را با استفاده از مدل پنل‌دیتای فضایی مورد بررسی قرار می‌دهد تا آثار این تعامل را نیز آشکار سازد. جامعه آماری هشت کشورحوزه خلیج فارس، مشتمل بر کشورهای ایران، امارات متحده عربی، بحرین، عراق، عمان، عربستان سعودی، قطر و کویت است که دوره زمانی 1998 تا 2018 را مورد بررسی قرار می‌دهد. یافته‌های تحقیق، نشانگر معناداری اثرات فضایی مربوط به توسعه مالی، بازبودگی تجارت و شهرنشینی می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examines the Effect of Economic and Non-economic Factors Affecting the Environmental Performance of the Persian Gulf Countries, Spatial Panel Data

نویسندگان [English]

  • Reihaneh Ganji 1
  • Zahra Abedi 2
  • Abdolrasol Ghasemi 3
  • Amir Momamadi Nejad 4
  • Mohamad Sadegh Alipor 5
1 PhD Graduated in Environmental Economy, Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Head of Department of Environmental Economy, Faculty member of Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran.
3 Faculty member of Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran.
4 Faculty member of Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran.
5 Faculty member of Islamic Azad University Science and Research Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Nowadays, environmental performance has attracted widespread attention, and it is mentioned that issues such as air pollution, global warming, habitat destruction, biodiversity threat, water scarcity crisis and desertification drastically threaten human future. The volume of oil and gas activities in the Persian Gulf countries are among the platforms that also highlight the attention to environmental performance in this area. Therefore, this article examines the effect of economic and non-economic factors affecting the environmental performance of the Persian Gulf countries. The economic factors that we selected to investigate are growth rate, degree of economic openness, energy intensity; and the non-economic factors we took into account are urbanization, democracy, population and financial development. Considering trade relations between the countries of the Persian Gulf, the spatial panel data model is used to take into account the effects of such interaction. We selected 8 Persian Gulf countries including Iran, United Arab Emirates, Bahrain, Iraq, Oman, Saudi Arabia, Qatar and Kuwait for this article. To demonstrate the relationship between economic and non-economic factors for selected countries, we chose the period 1998-2018. The findings indicate significant spatial effects related to financial development, business openness and urbanization. 
Findings showed significant spatial effects related to financial development, business openness and urbanization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Performance
  • Economic Factors
  • Non-economic Factors
  • Spatial Panel Data
  • Persian Gulf Countries

مراجع

شهبازی، کیومرث، حمیدی رزی، داوود و فشاری، مجید (1394) «بررسی عوامل موثر در انتشار آلودگی هوا در کشورهای حوزۀ دریای خزر: رهیافت مدل دوربین فضایی تابلویی»، مجلۀ محیط شناسی، دورۀ 41، شمارۀ 1 (73)، بهار 1394. 
فلاحی، فیروز و حکمتی، فریدصمد (1392) «بررسی عوامل موثر بر میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در استان‌های کشور: رهیافت داده‌های تابلویی»، مجلۀ اقتصاد انرژی ایران (اقتصاد محیط‌زیست و انرژی)، دورۀ 2، شمارۀ 6، بهار 1392.
محمدزاده، پرویز و اکبری، اکرم (1391) «آزمون فرضیه زیست محیطی کوزنتس در کشورهای منطقه MENA؛ کاربرد اقتصادسنجی فضایی»، اولین همایش بین‌المللی اقتصادسنجی، روش‌ها و کاربردها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، 1391. 
محمودی اصل، ابراهیم و همکاران (1398) «مصرف انرژی و انتشار دی اکسید کربن با رویکرد پنل فضایی و پیچیدگی اقتصادی: مطالعه موردی کشورهای عضو اوپک»، فصلنامۀ اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی، سال سوم، شمارۀ 7، زمستان 1398، صفحات 95-114. 
میرشجاعیان حسینی، حسین و رهبر، فرهاد (1390) «بررسی منحنی فضایی زیست محیطی  کوزنتس در کشورهای آسیایی؛ مطالعه موردی: گاز دی اکسید کربن و ذرات معلق»، مجلۀ محیط شناسی، دورۀ 37، شمارۀ 58، تابستان 1390. 
 
Alam, M. and Rabbani, MD. (2007).’’ Vulnerabilities and responses to climate change for Dhak”, International Institute for Environment and Development (IIED).Vol 19(1): 000–000. DOI: 10.1177/095624780707691.
Al-Mulali, U., Solarin, S.A., Ozturk, I., 2016.’ Investigating the presence of the environmental Kuznets curve (EKC) hypothesis in Kenya. An autoregressive distributed lag (ARDL) approach’. Nat. Hazards 80 (3), 1729–1747.
Baek, J., 2015.’ A panel cointegration analysis of CO2emissions, nuclear energy and income in major nuclear generating countries’. Appl. Energy 145, 133–138.
Balado- Naves, Roberto, Banos-Pino, Jose Francisco, and Mayor, Matias, (2018).” Do countries influence neighboring pollution? A spatial analysis of the EKC for CO2emissions”, Energy Policy, 123 (2018): 266-279.
Franklin, R.S., Ruth, M., 2012. ‘Growing up and cleaning up. The environmental Kuznets Curve Redux’. J. Appl. Geogr. 32 (1), 29–39.
Dijkgraaf, E., Vollebergh, H.R.J., 1998. ‘Environmental Kuznets revisited: time-series versus panel estimation: the CO2case’. OCFEB Res. 9806.
Egli, H., 2002. ‘Are cross-country studies of the environmental kuznets curve misleading? New evidence from time series data for Germany’. Soc. Sci. Res. Netw. 44 (0), 0–28.  
Earth summit 1992 United Nations Conference on Environment and Development, Rio de Janeiro, Brazil, 3-14 June 1992,
Grossman, G.M., Krueger, A.B. (1994). "Economic Growth and The Environment". Working Paper Series National Bureau of Economic Research (NBER).
Holtz-Eakin, D., Selden, T., 1995.’ Stoking the fires? CO2emissions and economic growth’. J. Public Econ. 57, 85–101.
Irwin, Alan. (2001)." Sociology and the Environment: A Critical Introduction to Society, Nature and Knowledge", Wiley Publications, ISBN: 978-0-745-61359-8.
Hosseini, Hossein Mirshojaeian & Kaneko, Shinji, 2013. "Can environmental quality spread through institutions?," Energy Policy, Elsevier, vol. 56(C), pages 312-321.
Kang, Y.-Q., Zhao, T., Yang, Y.-Y., 2016. ‘Environmental Kuznets curve for CO2emissions  in China: a spatial panel data approach’. Ecol. Indic. 63, 231–239.
Kearsley, A., Riddel, M., 2010. ‘A further inquiry into the pollution haven hypothesis and the environmental Kuznets curve’. Ecol. Econ. 69 (4), 905–919.
Malthus, T.R. (1836). "Principles of Political Economy", (2ed Ed), London: Pickering.
McPherson, M.A.; Nieswiadomy, Michael, (2005).” Environmental Kuznets curve: Threatened species and spatial effects”, Ecological Economics 55(3):395-407.
Maddison, D., 2006. Environmental Kuznets curves. A spatial econometric approach.. J. Environ. Econ. Manag. 51 (2), 218–230.
Meadows, Donella H; Meadows, Dennis L; Randers, Jørgen; Behrens III, William W (1972). ‘The Limits to Growth; A Report for the Club of Rome's Project on the Predicament of Mankind’. New York: Universe Books. 
O’Connor, J. (1996) ‘The Second Contradiction of Capitalism’ in T. Benton (ed.), The Greening of Marxism, New York: Guilford Press.
Perman, R. et al. (1994).” The economics of the greenhouse effect”, Journal of Economic Surveys 8(2), June.
Panayotou, T., Peterson, A., Sachs, J., 2000.’ Is the Environmental Kuznets Curve driven by structural change? What extended time series may imply for developing countries’. CAER II Discussion Paper 80.
Rupasingha, A., Goetz, S.J., Debertin, D.L., Pagoulatos, A., 2004. ‘The environmental Kuznets curve for US counties: a spatial econometric analysis with extensions. Pap. Reg. Sci. 83, 407–424.
Roberts, J.T., Grimes, P.E., 1997.’ Carbon intensity and economic development1962–1991. A brief exploration of the environmental Kuznets curve’. World Dev. 25(2), 191–198.
Sadorsky, Perry, (2013).” The effect of urbanization on CO2 emissions in emerging economies”, Energy Economics, Elsevier, vol. 41(C), pages 147-153.
Shafik, N., 1994. ‘Economic Development and Environmental Quality. An Econometric Analysis’. Oxford Economic Papers, New Series, Vol. 46, Special Issue on Environmental Economics.
Tevie JGrimsrud KBerrens R. (2011).” Testing the environmental kuznets curve hypothesis for biodiversity risk in the US: A spatial econometric approach”, Sustainability, (2011) 3(11) 2182-2199.
Wang, Y., Kang, L., Wu, X., Xiao, Y., 2013.’ Estimating the environmental Kuznets curve for ecological footprint at the global level: a spatial econometric approach. Ecol’. Indic. 34, 15–21.
Zhang, C., Zhao, W., 2014. ‘Panel estimation for income inequality and CO2 emissions. A regional analysis in China. Appl’. Energy 136, 382–392.
Wolf, F.O. (1986) ‘Eco-Socialist Transition on the Threshold of the Twenty-First Century’, New Left Review, 158: 32–42
 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار