اثر اعمال مالیات سبز بر درآمد مالیاتی دولت(مطالعه موردی کشورهای منتخب OECD)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری، رشته اقتصاد‌ بین‌الملل و بخش‌عمومی، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم ‌و ‌تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 استادیار و مدیرگروه اقتصاد، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه سلامت محیط به عنوان محور توسعه پایدار مطرح شده است . از طرفی هر کشوری به منظور بهبود در ساختار اقتصادی و ثبات ، نیازمند درآمدهای پایدار و دائمی است که بتواند موفقیت دولت را در برنامه ریزی و سیاستگذاری‌های بلند مدت افزایش دهد. لذا در بین انواع منابع دولت، مالیات معمولا ( نه همواره) به عنوان منبع دائمی و قابل پیش‌بینی همواره مورد توجه دولتمردان بوده است. اما از آنجا که این ابزار پر اهمیت، اختلالاتی را در اقتصاد ایجاد می‌کند، اقتصاددانان همواره در تلاشند تا پایه‌های مالیاتی جدیدی معرفی کنند که کم‌ترین عدم کارایی را در سیستم اقتصادی ایجاد کند که در این بین «مالیات‌های سبز» که بر پایه هزینه اعمال می‌شود از چنین ویژگی برخوردار است. در کشور ایران این نوع مالیات بویژه به دلیل اهمیت کاهش اتکا به درآمدهای نفتی در راستای کاهش اثرپذیری از تحریم‌ها، مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش ابتدا به مطالعه مالیات‌های زیست‌محیطی پرداخته می‌شود و سپس اثر این نوع مالیات بر کل درآمدهای مالیاتی در 35 کشور منتخب سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در بازه زمانی 2015-1980 بررسی می‌شود. نتایج مدل پانل نشان می‌دهد که اعمال مالیات سبز در کشورهای منتخب ، منجر به افزایش کل درآمدهای مالیاتی دولت می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Green Tax on Total Tax Income (Case Study of Selected OECD Countries)

نویسندگان [English]

  • Maral Eskandari 1
  • Jamshid Pajooyan 2
  • Teymour Mohammadi 3
  • Farhad Ghafari 4
1 Economic expert
2 University Full Professor
3 Dean of the Faculty of Economics -Allame Tabatabayi University
4 Director of Economics, Faculty of Management and Economics, University of Science and Research
چکیده [English]

Among the various government incomes, taxes, as a permanent and predictable source, have always been a matter for government attention. But, since this instrument generates disruptions in the economy, economists have been contemplating introducing new tax bases that t create the least inefficiency in the economic system. Green taxes which are based on costs, have such a feature.
This study deals with environmental taxes and examines the effect of these type of taxes on total state tax revenues in 35 selected OECD countries over the period of 1980-2015.
The results of the applied panel model show that the application of green taxes will lead to an increase in total government tax revenues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Green taxes
  • Environmental Taxes
  • Pigo Taxe
  • Income
  • Government Revenues
  • Value-Added Tax
آهنگری، عبدالمجید (1395). اثرات مالیات سبز بر رشد اقتصادی و رفاه در ایران: رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا، اقتصاد مقداری، سال پانزدهم، شماره 1، 61-27.
استوار، اسماعیل (1386 ). چالش‌های سیاست مالیاتی کشورهای در ‌حال ‌توسعه.
اسدی، مرتضی (1387). «هزینه خسارات آلودگی هوا و ضرورت اجرای مالیات سبز»، فصلنامه مالیات، جلد 16، شماره 3: 234-199.
اسلاملوئیان،کریم؛ استادزاد، محمدحسین (1394). «مالیات سبز در بخش‌های انرژی و کالای نهایی در ایران: رویکرد نظریه بازی‌ها». فصلنامه اقتصاد انرژی ایران، سال پنجم، شماره 17، 37-1.
پارسیان، احمد (1389). مبانی آمار ریاضی. چاپ نهم، اصفهان: دانشگاه صنعتی اصفهان.
پاسبانی صومعه، ابوالفضل (1392). «آثار جانبی و اساس قاعده مسئولیت»، مجله نامه مفید، دوره نهم، شماره 2، پاییز و زمستان.
پژویان، جمشید و جلالیان، کتایون (1388). «بررسی اثر مالیات‌های سبز و حکمرانی خوب بر محیط‌زیست در کشورهای OECD». فصلنامه اقتصاد مالی، سال سوم، شماره 7، 37-55.
پژویان، جمشید و رشتی امین، نارسیس (1386). «مالیات­های سبز با تأکید بر مصرف بنزین». فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، ویژه­نامه مالیات. شماره 7.
پورغفار دستجردی، جواد (1393). مالیات سبز (مالیات­های زیست­محیطی). مجله اقتصادی، سال چهاردهم، شماره 1 و 2: 147-135.
پورمقیم، سیدجواد؛ موسوی، میرحسین و نعمت­پور، معصومه (1384). «بررسی عوامل مؤثر بر سطح وصول درآمدهای مالیاتی در سیستم مالیاتی ایران». پژوهشنامه اقتصادی، سال پنجم، شماره 2 (پیاپی 17): 188-161.
پورمقیم، سیدجواد (1373). اقتصاد بخش عمومی. تهران: نشر نی.
ترنز، آر. ک. پیرس، دی؛ و باتمن، ای. (1384). اقتصاد محیط‌زیست. ترجمه دهقانیان؛ عوض کوچکی و علی کلاهی اهری. مشهد: دانشگاه فردوسی.
خوش‌اخلاقی، رحمان؛ واعظ برزانی؛ صادقی و یارمحمدیان (1393). «مالیات‌های سبز و استانداردهای زیست‌محیطی واردات، ابزار مناسب توسعه پایدار در اقتصاد گذار ایران». اقتصاد کشاورزی. سال هشتم، شماره 2، پیاپی 30: 195-175.
دانشور، محمود؛ مقیمی، شاهنوشی، دانش و اکبری‌مقدم (1390). «بررسی آثار رفاهی و زیست‌محیطی مالیات سبز و کاهش یارانه سوخت ایران با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه». اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نوزدهم، شماره 75، 108-99.
دفتر مطالعات برنامه و بودجه (1392). بررسی مبانی نظری و تجربیات کشورهای منتخب در حوزه مالیات‌های زیست‌محیطی. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سیدنژاد فهیم، رضا و اقدامی، اسماعیل (1390). «مالیات سبز در مسیر توسعه پایدار». مجله اقتصادی، سال یازدهم، شماره­های 3 و 4، 100-91.
کریمی موغاری، زهرا و غلامرضا، مهرانگیز (1397). «تأثیر شاخص­های توسعه بر درآمدهای مالیاتی در ایران (با رویکرد هم­انباشتگی)». پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال نهم، شماره 33: 182-157.
عامری، ریحانه و میری، اشرف‌السادات (1394). «بررسی مالیات‌های محیط­زیست با تأکید بر وضع مالیات سبز در حفظ حقوق محیط­زیست در ایران». مجله اقتصادی، اسفند ماه.
عبداله‌میلانی، مهنوش و محمودی، علیرضا (1389). «مالیات زیست­محیطی و اثر تخصیصی آن (مطالعه موردی: فرآورده­های نفتی ایران)». پژوهشنامه مالیات، ج. 18، شماره 8، 175-153.
عرب­مازار، عباس و ایزدخواستی، حجت (1395). «تحلیل اثرات سیاست­های مالی و مالیاتی کارآمد بر سرمایه­گذاری خصوصی در ایران: با تأکید بر مالیات بر درآمد شرکت­ها و بی­انضباطی مالی دولت». پژوهشنامه مالیات، شماره 32 (م. 80): 34-11.
فرزین­وش، اسدالله؛ اصغرپور، حسین و محمودزاده، محمود (1382). «بررسی اثر تورم بر کسری بودجه از بعد هزینه­ای و درآمدی در ایران». مجله تحقیقات اقتصادی، سال سی و هشتم، شماره 2، پیاپی 63: 150-115.
لیارد، پی. آر. جی. و والترز، ا. ا. (1383). تئوری اقتصاد خرد. ترجمه عباس شاکری. تهران: نی.
مک‌، موران و نلور، دیوید (1382). «سیاست مالیاتی و محیط‌زیست، نظریه و کاربرد». ترجمه فرشته حاج محمدی. جستارهایی در سیاست‌گذاری مالیاتی، دانشکده امور اقتصادی.
منکیو، گریگوری (1375). اقتصاد کلان. ترجمه برادران شرکاء و پارسائیان، جلد دوم. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
ندیری، محمد و محمدی، تیمور (1390). «بررسی تأثیر ساختارهای نهادی بر رشد اقتصادی با روش GMM داده­های تابلویی پویا». فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال پنجم، شماره 3: 24-1.
یاوری، کاظم و اشرف­زاده، حمید (1384). «یکپارچگی اقتصادی کشورهای در حال توسعه؛ کاربرد مدل جاذبه با داده­های تلفیقی به روش GMM و همگرایی». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال نهم، شماره 36: 28-1.
Alesina, A. and Tabellini, G. (1987). A positive theory of fiscal deficits and government debt. The Review of Economic Studies, Vol. 57, No. 3: 403-414.
Bohringer Ch; Wiegard, W. Starkweather, C. & Ruocco, A. (2003). Green tax reform and computational economics: A do-it-yourself approach. Society for Computational Economics, Vol. 22(1): 75-109.
Coase, R. Harry (1960). The problem of social cost. Journal of Law and Economics, 3: 1-44.
Glomm, G. Kawaguchi, D. & Sepulveda, F. (2008). Green taxes and double dividends in a dynamic economy. Journal of Policy Modeling, 30: 19-32.
Hwan Bae, J. and Shortle, J. (2005). The welfare consequences of green tax reform in small open economies. Selected paper prepared for presentation at thr American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Providence, Rhode Island, July 24-27. No. 19165.
Khattry, B. and Rao, J. M. (2003). Fiscal faux pas? An analysis of the revenue implication of trade liberalization. World Development, 70 (8): 1431-44.
Koskela, E. and Schob, R. (1995). Green Tax Reform, Structural Unemployment, and Welfare, Hans-Werner Sinn. University of Munich: Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association 91: 52-56.
Ming-Chung Chang (2014). Electricity tax subsidizing the R&D of emission-reducing technology: The double dividend effect under FIT regime. International Journal of Electrical Power & Energy Systems: 62: 284-288.
Wenfa, X. Guangcui, D. and Sheng, Zh. (2010). China’s Strategy and Financing for Forestry Sustainable Development. United Nations Forum on Forests: 10-12.
Williams, Roberton. C. (2016). Environmental Taxation, Working Paper No. 22303, Cambridge: National Bureau of Economic research.